Wensouders en draagmoeders zijn opgelucht: de onzekerheid voor gezinnen met kinderen die worden geboren dankzij de hulp van een draagmoeder zal, als het wetsvoorstel wordt aangenomen, voorbij zijn. “De wettelijke status van ouders, draagmoeders en vooral de kinderen is straks goed beschermd”, zegt Remco Yizhak Cooremans, voorzitter van Meer dan Gewenst, de Nederlandse organisatie voor regenbooggezinnen en wensouders.
Vandaag stuurde het kabinet het wetsvoorstel Kind, draagmoederschap en afstamming naar de Kamer. “Tot nu toe mochten wensouders en de vrouwen die een kind voor een ander willen dragen geen oproepen plaatsen om elkaar te vinden. Dat dit straks wel kan, op een waardige manier, daar pleiten wij al jaren voor”, zegt Remco Yizhak Cooremans.
Juridisch ouderschap en gezag
Daarnaast duurt het nu vaak te lang, tot wel meer dan een jaar na geboorte, totdat het ouderschap goed geregeld is. Een kind is er niet bij gebaat als de feitelijke ouders niet ook juridisch ouder zijn en het gezag hebben. Yizhak Cooremans: “In dat onzekere juridische vacuüm voor, tijdens en na de geboorte levert iedere formaliteit de ouders een probleem op: van een bezoek aan de huisarts en vaccinaties voor hun kind tot het krijgen van verlof op het werk, wat vaak onmogelijk is. Wanneer het ouderschap straks onder de nieuwe wet gelijk na geboorte bij de feitelijke ouders komt te liggen, zijn zij, de draagmoeder en het kind juridisch beschermd. Zo kunnen ouders zich focussen op wat kersverse ouders moeten doen: voor hun kindje zorgen, zonder bureaucratische drempels.”
Advies Staatscommissie
In december 2016 presenteerde de Staatscommissie Herijking ouderschap onder leiding van Aleid Wolfsen, na meer dan twee jaar onderzoek, haar eindrapport Kind en ouders in de 21ste eeuw. De Staatscommissie riep politiek Den Haag op om snel te komen met wetgeving, geredeneerd vanuit het belang van met name de kinderen, voor gezinnen in meerouderschap en voor gezinnen met kinderen geboren dankzij de hulp van een draagmoeder. Het heeft echter tot 2023 geduurd voordat het Kabinet aan die oproep gehoor gaf.
Ook counseling in de wet
Meer dan Gewenst en andere belangenorganisaties zijn tevreden dat het wetsvoorstel ook counseling voorschrijft. “Samen met een draagmoeder ga je als wensouders door een intiem, prachtig proces, maar er kunnen ook ingewikkelde momenten zijn”, zegt Sara Coster, bestuurslid bij Meer dan Gewenst en kinderwenscoach. “Wensouders en draagmoeders hebben doorgaans een heel leven lang contact met elkaar en de kinderen. Counseling helpt alle betrokkenen om uiteindelijk samen weloverwogen en goed geïnformeerde keuzes te maken die in het belang van hen en het kind zijn.” Ook Prof. Dr. Henny Bos van het Research Institute Child Development and Education aan de UvA onderkent het belang van goede begeleiding. Zij staat aan het hoofd van een acht jaar lange studie over counseling bij draagmoederschap. Uit internationaal onderzoek onder ouders en docenten van kinderen die zijn geboren dankzij de hulp van een draagmoeder blijkt volgens professor Bos dat de kinderen “in sociaal-emotionele of cognitieve ontwikkeling niet verschillen van kinderen geboren na natuurlijke conceptie”.
Waarborgen
Het wetsvoorstel voorziet erin dat afstammingsinformatie en ontstaansgeschiedenis voor het kind beschikbaar is vanaf de geboorte. Meer dan Gewenst adviseert ouders daarnaast om ook zelf vanaf het begin in openheid met hun kind te spreken over van wie hij of zij afstamt en ook alle informatie over een eventuele eiceldonor te delen. Datzelfde geldt ook na draagmoederschap in het buitenland, bijvoorbeeld in de VS. De mogelijkheid voor gereguleerd draagmoederschap in dat land dreigt echter te worden afgesloten voor Nederlandse wensouders, terwijl draagmoederschap daar, net als straks in Nederland zelf, volgens Meer dan Gewenst een met waarborgen omkleed proces is voor draagmoeders, wensouders en kinderen. Meer dan Gewenst adviseert beleidsmakers dan ook om dit onderdeel van het voorstel te heroverwegen.
Remco Yizhak Cooremans: “De kern van het wetsvoorstel is echter in lijn met onze aanbevelingen en die van andere belangenorganisaties, maar zeker ook de meeste bevindingen van de Staatscommissie. Vandaag vieren regenbooggezinnen dan ook dat er eindelijk rechtsbescherming komt voor draagmoeders, wensouders en met name de kinderen.”
Afbeelding via Unsplash.