Je wilt stemmen op een partij die regenboogouderschap beter wil regelen, maar hoe kom je tot een weloverwogen keuze? We hebben per partij de belangrijkste standpunten op een rij gezet. Wil je daarna nog meer weten over de standpunten van partijen over (andere) LHBTIQ+-thema’s? Gebruik dan rainbowvote.nu als stemhulp.
Het goede nieuws: veel partijen uit het midden willen wet- en regelgeving rond meerouderschap en draagmoederschap gaan regelen. Onderwerpen als vergoeding van vruchtbaarheidsbehandelingen en misstanden rond spermadonoren komen ook in enkele verkiezingsprogramma’s terug. Die focus geldt voor D66, de VVD, GL-PvdA, Bij1, Volt en de Partij voor de dieren. Ook CDA, 50Plus en SP geven aan voor gereguleerd draagmoederschap te zijn, maar CDA twijfelt nog tussen meerouderschap en deelgezag.
Bij nieuwkomers NSC en BBB komt regenboogouderschap niet voor in hun programma. Wel pleit NSC voor “volwaardige acceptatie van lhbti’ers op school, op het werk en in de samenleving”, en komt BBB ”op voor de regenbooggemeenschap”, door harder op te treden tegen discriminatie.
Omtzigt wil deelgezag
NSC-lijsttrekker Pieter Omtzigt vertelde in Nieuwsuur overigens wel dat hij tegen meerouderschap is. Hij pleit voor deelgezag. Voor de meeste partijen is dat echter een gepasseerd station. Meer dan Gewenst-voorzitter Remco Yizhak Cooremans: “Dat is ook logisch. De Staatscommissie Herijking ouderschap concludeerde in 2016 al dat alleen volledig meerouderschap en -gezag de belangen van ouders en kinderen voldoende waarborgt. Deelgezag verslechtert de juridische positie van ouders, omdat het de rechtsongelijkheid juist formaliseert. Bovendien is ook het huidige kabinet kraakhelder in zijn recente brief aan de Kamer over het plan en de planning voor meerouderschap: meerouderschap kent uitvoeringstechnisch weliswaar veel facetten, maar de rechtsongelijkheid voor meeroudergezinnen verdient een integrale aanpak.”
BBB en NSC benadrukken wel dat ze medisch-ethische kwesties als vrije kwesties laten waarbij individuele Kamerleden hun eigen afweging zullen maken.
‘Mooi dat er brede consensus is’
In het programma van partijen als Partij voor de Vrijheid, Forum voor Democratie, JA21, Denk en BVNL komt het onderwerp regenboogouderschap ook niet voor. Enkele van deze partijen spreken zich echter juist uit tegen wat zij noemen ‘genderwaanzin’ (PVV), ‘woke-propaganda’ (Forum) of ‘regenboogdwang’ (Denk).
ChristenUnie is in haar verkiezingsprogramma ook expliciet tegen een regeling voor meerouderschap en een wet die draagmoederschap reguleert. Ook SGP is traditiegetrouw tegen gezinnen die niet passen binnen de leer van die partij.
Remco Yizhak Cooremans is echter blij met de manier waarop de meeste partijen wel met het onderwerp regenbooggezinnen aan de slag zijn gegaan: “Na de val van het kabinet hebben we een groep gevormd van mensen uit de achterban van Meer dan Gewenst die aangesloten zijn bij verschillende politieke partijen. We hebben onze lobbydoelstellingen geformuleerd en die doorgestuurd naar programmaschrijvers van politieke partijen. Het is mooi dat daar een brede consensus uit is ontstaan, met name waar het gaat over betere regelgeving rond meerouderschap en draagmoederschap. We houden de wetgevingstrajecten de komende tijd, voor en na de formatie, goed in de gaten, want de gezinnen verdienen nu echt vooruitgang.”
Standpunten per partij
De voornemens over regenboogouderschap uit programma’s van verschillende partijen op een rij (in alfabetische volgorde).
CDA:
Wij komen op voor alle gezinnen: eenoudergezinnen, nieuw samengestelde gezinnen en regenbooggezinnen. Een gezin is voor ons elk verband waar een kind liefdevol kan opgroeien. […] Als familie- en gezinspartij willen wij een goede en ruime regeling voor deelgezag.
ChristenUnie:
Geen wettelijke regeling voor meerouderschap of meeroudergezag. Een regeling staat haaks op het centraal stellen van biologisch ouderschap, is in de uitvoering te complex en leidt tot een groter conflictpotentieel rond kinderen.
Geen regeling rond draagmoederschap. De ChristenUnie heeft grote bezwaren tegen het reguleren van draagmoederschap waarbij het kind genetisch slechts gedeeltelijk of in het geheel niet met de ouders verwant is.
D66:
D66 wil een regeling voor draagmoederschap die de rechten van kinderen, wensouders en draagmoeders beschermt.
D66 wil een wettelijke regeling voor meerouderschap en -gezag. Een derde of vierde ouder zou ook juridisch gezien ouder van het kind moeten kunnen worden en het wettelijke gezag moeten kunnen krijgen. We vergoeden IVF bij draagmoederschap.
Ook zet Nederland zich in voor de Europese erkenning van de rechten van regenbooggezinnen en voor strafrechtelijke sancties op ernstige vormen van homohaat.
GroenLinks/PvdA:
Erkenning voor regenbooggezinnen. We introduceren zo snel mogelijk een nieuwe wettelijke regeling voor meerouderschap.
Vruchtbaarheidsbehandelingen worden voortaan ook vergoed als een draagouder een kind draagt voor een regenbooggezin. Bij de implementatie van het kinderrechtenverdrag krijgen kinderen in beginsel recht op de nabijheid van alle ouders.
Partij voor de Dieren:
Alle paren krijgen dezelfde rechten als heteroseksuele paren. Er komt een volwaardige wettelijke regeling, inclusief tijdsplanning, voor een meerouderschap, -gezag en een draagmoederschapsregeling.
Kunstmatige inseminatie blijft vergoed voor vrouwenparen en alleenstaande vrouwen. IVF bij draagmoederschap wordt vergoed voor diverse gezinsvormen, dus ook bij bijvoorbeeld mannenparen en trans personen.
De bescherming van donorkinderen wordt verbeterd en er komt een wettelijk maximum aan het aantal donaties per spermadonor.
VOLT:
Juridisch meerouderschap wordt op korte termijn mogelijk, ter bevordering van de rechtspositie van regenbooggezinnen.
De erkenning van trans ouderschap wordt wettelijk vastgelegd.
Ivf-behandelingen worden vergoed en toegankelijk voor alleenstaande vrouwen en lesbische stellen.
Er komt zo snel mogelijk een wet op draagmoederschap. Daarnaast moet er in Europees en internationaal verband gezocht worden naar oplossingen om massaspermadonoren te stoppen en anonimiteit tegen te gaan.
VVD:
Ieder gezin telt mee. We werken aan wettelijke regelingen voor meerouderschap, gezag en draagmoederschap in lijn met de adviezen van de Staatscommissie Herijking ouderschap en het recente wetsvoorstel Kind, draagmoederschap en afstamming.
Daarnaast onderzoeken we hoe zorg voor mensen met een kinderwens, ongeacht relatievorm, verbeterd kan worden.