De laatste jaren hebben we gemerkt dat we steeds meer vragen krijgen over echtscheidingen en roze gezinnen / meeroudergezinnen. We weten hoe zwaar dit kan zijn, maar ook hoe je er met elkaar toch uit kunt komen. Een goede reden om hierover meer informatie op te nemen op onze website. Voor een antwoord op vaak gestelde vragen gingen we naar mediator en familieadvocate Dianne Kroezen, voorzitter van de vFAS – Vereniging van Familierecht Advocaten en Scheidingsmediators.
Kan je als roze gezin / meeroudergezin rekening houden met een mogelijke echtscheiding?
Deze vraag is moeilijk te beantwoorden aangezien elk gezin andere problemen ontmoet. Maar betere voorlichting zou er in ieder geval toe kunnen leiden dat partners die ouders gaan worden beter voorbereid zijn op hun veranderende rol(verdeling) en verantwoordelijkheid als ouders. Daarnaast zou een intentieverklaring tijdens de relatie, bijvoorbeeld voor de komst van een eerste kind ervoor kunnen zorgen dat men dan al bewust nadenkt over ook de situatie als men niet meer in een huis woont. Denk bijvoorbeeld aan de intentioneel gescheiden gezinnen, waarbij men vaak een intentieverklaring door een notaris/gespecialiseerde advocaat laat opmaken. Tenslotte acht ik deskundige begeleiding bij het uiteengaan en de daarbij te maken afspraken van het grootste belang. Regelmatig kom ik mensen in de praktijk tegen, die dachten goede afspraken gemaakt te hebben, maar dan blijkt later dat zij daarbij onvoldoende zijn voorgelicht over de volledigheid of de gevolgen daarvan. Dat schaadt de verstandhouding tussen partijen alleen maar meer mn als dat weer hersteld moet worden, als dat nog kan.
Hoe vaak komt het voor? Wanneer loop je er meer kans op?
Doordat een op de drie huwelijken door echtscheiding ontbonden wordt komt het regelmatig voor dat het huwelijk niet voor het leven is. Met name partners die elkaar (nog) niet goed kennen lopen een verhoogd risico om uit elkaar te gaan eenvoudigweg omdat men elkaar onvoldoende kent als er zich problemen, zoals bijvoorbeeld een ziek kind, verlies van werk of inkomen, schuldenproblematiek, voordoen. Men communiceert mogelijk steeds minder met elkaar en reageert anders op verschillende gebeurtenissen waardoor men steeds verder van elkaar vandaan komt te staan.
Wat zijn rechten en plichten?
De rechten die er zijn zijn van diverse aard, denk aan de kinderen, financiën en het vermogen. Met betrekking tot de kinderen kan ik zeggen dat zij het recht hebben om veilig op te groeien. Daarnaast hebben kinderen bij gezamenlijk ouderlijk gezag het recht op een gelijkwaardige verzorging en opvoeding door de ouders zoals tijdens het huwelijk het geval was. Ook hebben de partners rechten jegens elkaar, zoals het recht op partneralimentatie als daaraan tijdens het huwelijk behoefte is ontstaan. Een recht voor de een geeft een plicht voor de ander, zoals de plichten van de ouders jegens de kinderen om goed voor ze te zorgen.
Hoe kan je met elkaar in gesprek blijven?
Onder deskundige begeleiding kan men ook in moeilijke tijden met elkaar in gesprek blijven. Het is van groot belang dat de begeleiders en de directe en indirecte omgeving van de partners hen blijven stimuleren om met elkaar in gesprek te blijven en wanneer er emotionele verwerking of traumaverwerking dient plaats te vinden daarvoor deskundige hulp in te schakelen, waardoor men in staat blijft om met elkaar te communiceren op een constructieve manier.
Hoe kunnen co-ouders er van tevoren al over nadenken?
Door inzicht te vergaren over de gevolgen van een scheiding voor kinderen en welke voorwaarden er zijn om voor de kinderen een onbelast co-ouderschap te kunnen doorvoeren. Ook dienen de ouders na te denken of co-ouderschap bij hun kind en bij henzelf past. Er zijn kinderen die meer behoefte aan een vaste plek hebben. Dat kan ook samenhangen met hun leeftijd en ontwikkelingsfase, zoals pubers willen graag steeds meer zelf bepalen waar zij verblijven als zij maar de vrijheid voelen om bij beide ouders te mogen zijn. Ook is natuurlijk de afstand tussen de beide huishoudens van belang om co-ouderschap al dan niet te kunnen uitvoeren. Het zou het kind namelijk belasten als het een deel van de week niet een eigen sociaal leven zou kunnen opbouwen doordat het die dagen te ver weg verblijft en daardoor bijvoorbeeld niet met vrienden kan afspreken of ver moet reizen. Ook is een constructieve communicatie tussen de ouders onontbeerlijk voor co-ouderschap. Dit om te voorkomen dat de kinderen met deze problemen van hun ouders direct of indirect worden geconfronteerd. Zo zijn er nog talloze aspecten, waarover de ouders vooraf moeten nadenken alvorens zij een regeling kunnen afspreken met elkaar. De basis van een regeling dient in ieder geval te zijn dat deze past bij de personen en hun omstandigheden, hun (ontwikkelings)fase in het leven en gebaseerd is op acceptatie.
Hoe kom je na een echtscheiding tot een goede regeling?
Door een regeling te treffen die gebaseerd is op juiste en volledige juridische kennis van de mogelijkheden en de wenselijkheden daarbinnen en wederzijdse acceptatie. Onder deskundige begeleiding kan men door een advocaat/mediator, gespecialiseerd in het rechtsgebied, gewezen worden op de benodigde stappen die gezet moeten gaan worden. Dat kan zijn het voeren van een of meerdere overleggen met de ander samen met een eveneens gespecialiseerde advocaat/mediator, of scheidingsmediation of een overlegscheiding, waarbij men een contract tekent om er samen uit te komen met elkaar. Ook kunnen uiteindelijke geschillen aan de rechter worden voorgelegd, zonder dat daarover strijd gevoerd hoeft te worden met elkaar.
Welke methode bij de betreffende partners past dient besproken en bepaald te worden door de partners en hun begeleiders. Of daarnaast nog externe hulpverlening nodig is, zoals hulpverlening voor de kinderen, dient ook daarbij betrokken te worden. Overigens is het steeds meer gebruikelijk om ook de kinderen een vaste plek te gunnen om hun eigen mening weer te kunnen geven en ook zij met anderen buiten het gezin kunnen spreken over de problemen die zij ervaren. Ook daarover is voorlichting door de deskundige begeleiders in mijn ogen noodzakelijk.
Waar kan je heen voor advies?
Voor deskundig advies verwijs ik naar www.verder-online.nl de website van de vereniging van Familierecht Advocaten Scheidingsmediator (vFAS). De daarbij aangesloten advocaten zijn namelijk ook allemaal scheidingsmediator, waardoor zij de-escalerende vaardigheden kunnen aanwenden ook als zij voor een client optreden. Ook zijn daar waardevolle stukjes te lezen over onderwerpen, die met scheiden van doen hebben.
Hoe voorkom je dat het voor kinderen uit meeroudergezinnen heel complex wordt?
Door het kind centraal te stellen en van daaruit naar de te treffen voorzieningen te kijken, zul je er snel achterkomen dat de door de ouders door te voeren wijzigingen soms vergaande gevolgen voor de kinderen hebben, zoals meer wekelijks van huis wijzigen, terwijl ze dat niet eerder gedaan hebben. Dat vergt veel van sommige kinderen doordat ze zich niet meer op een plek thuis zullen kunnen voelen. Andere kinderen ervaren weer andere problemen, zoals wanneer zij merken dat hun verzoeken tot ruzie of verdriet bij hun ouders leiden, zij niet meer in vrijheid zullen kunnen vertellen over hun (be)leven(issen) bij de andere ouder. Daardoor ontstaan twee of meer gescheiden werelden voor deze kinderen. Dat is schadelijk voor hun ontwikkeling, aangezien zij altijd zullen moeten nadenken over de evt gevolgen van een uitlating van hen. Zij willen nl niet meer verdriet veroorzaken dan er al is voor de volwassenen. Dat zal er uiteindelijk toe kunnen leiden dat zij niets meer voor zichzelf zullen vragen, want het levert ze toch niets op behalve verdriet of boosheid bij de ander.
Over Dianne Kroezen – Dianne Kroezen is gespecialiseerd in het (internationale) personen- en familierecht. Zij heeft veel te maken met internationale kinderontvoering en werkt dan ook regelmatig samen met advocaten in andere landen. Daarnaast heeft zij een uitgebreide ervaring in het opmaken van (internationale) ouderschapsplannen. Naast advocaat is zij ook werkzaam als scheidingsmediator en bijzondere curator.
Dianne Kroezen is sinds 1998 advocaat. Sinds november 2015 is zij voorzitter van het bestuur van de vereniging Familierecht Advocaten en Scheidingsmediators (vFAS). Als gecertificeerd mediator is zij aangesloten bij de Mediatorsfederatie Nederland (MfN) en bij de doorverwijzingsstructuur ‘mediation naast rechtspraak’. Daarnaast is zij lid van de Vereniging voor Familie- en Jeugdrecht en de Vereniging Kinderontvoeringsadvocaten. Ook is zij aangesloten bij het Centrum Internationale Kinderontvoering (IKO) en lid van een tweetal intervisiegroepen.